Bulaşıcı olmayan hastalıklar, günümüzde dünyadaki
en büyük salgınlardan biridir. Fazla kilo ve obezite yüzünden her yıl en az 3,4
milyon kişi hayatını kaybetmektedir. Kalp hastalığı, felç ve diyabet riski;
beden kütle indeksinin artmasına bağlı olarak giderek artmaktadır. Tüm dünyada
fazla kiloluluğun ve obezitenin prevalansı giderek artmakta olup obezite
prevalansı 1975’den beri yaklaşık üç kat artmıştır.
Ülkemizde ise; Türkiye Beslenme ve Sağlık
Araştırması sonuçlarına göre 15 yaş ve üzeri bireylerde obezite % 31,5; düşük
fiziksel aktivite düzeyi %42,4 olarak saptanmıştır. Obeziteden korunmada
sağlıklı beslenmek ve fiziksel aktivitenin arttırılması önemlidir. Günümüzde
sıklıkla görülen şişmanlık ve şişmanlığa bağlı kronik hastalıklar ile vitamin
ve mineral yetersizliklerinin önlenmesi hem birey hem de toplum için önem
taşımaktadır. Sağlıklı yaşam biçimi; sağlıklı beslenme ile aktif bir yaşam için
arttırılmış fiziksel aktivite düzeyine dayalıdır. Besin gruplarında yer alan
besinlerden sağlıklı seçim yapılabilmesi için besinlerin renk çeşitliliğine,
yapısal özelliklerine, bireyin sağlık ve hastalık durumuna, yaşına ve
cinsiyetine, fiziksel aktivite ve fizyolojik durumunun özelliklerine dayalı,
besinlerin posa, yağ, tuz ve eklenmiş şeker içerikleri dikkate alınarak
seçimler yapılmalıdır.
Hedef her öğünde tabakta yer alan her besin
grubundan bir besinin seçilerek tüketilmesidir. Günlük beslenmede önerilen su
tüketiminin sağlanması, beslenmede zeytinyağının yer alması, aktif yaşamın
desteklenmesi sağlıklı yaşam biçiminin tamamlayıcısı olarak önem taşımaktadır.
Sağlığınız için yetişkinlikte haftanın en az 5 günü ve günde en az 30 dakika
orta şiddetli, çocukluk çağında ise günde en az 60 dakika orta ve yüksek
şiddetli fiziksel aktivite yapılmalıdır. Fazla kilolu veya obez olmak;
hipertansiyon, hiperlipidemi, kalp-damar hastalıkları, inme, Tip 2 diyabet,
bazı kanser türleri, kas-eklem hastalıkları ve solunum sistemi hastalıkları
gibi pek çok sağlık sorunları riskini artırır. Günlük beslenmede; taze sebze ve
meyvelerin, tam tahıl ürünlerinin, süt ve ürünleri, balık, tavuk ve diğer
yağsız etler ile kuru baklagillerin tüketimi sağlıklı seçimlerdir. İşlenmiş ve
hazır besinlerden yağ ve şeker içeriği yüksek olanların tüketimi sağlıksız
seçimlerdir.
Fazla kilolu
ve obez bireyler için sağlıklı beslenme önerileri:
•Hazır meyve suları, gazlı içecekler yerine ayran,
boza, salep, kefir gibi sağlıklı içecekler tercih edilmelidir.
•Kızartma yerine ızgara, haşlama, buharda ve
fırında pişirme yöntemleri seçilmelidir.
•Aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalıdır.
•Gün boyu hareketli olunmalıdır.
•Hızlı vücut ağırlık kaybına neden olan popüler
diyetler ve kontrolsüz zayıflama ilaçları kesinlikle uygulanmamalıdır.
•Fazla kilolu ve obez bireylerin zayıflama diyeti
önerisi sadece diyetisyen danışmanlığı ile belirlenmelidir.
Sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite ile
obeziteden kaçınmak mümkündür.